Zo kan het ook: “Spitting dictators”, installatie van Fernando Sanchez Castillo, Sonsbeek 2008.
Foto FaceMePLS, Flickr.com.
Nu we weer de straat op mogen maar wedstrijden en festivals nog niet kunnen, lijkt het erop dat protest de Nationale Uitlaatklep is geworden. Door het wegvallen van sport- en evenementen-verslaggeving is bovendien protestverslaggeving één van de belangrijkste ingrediënten van het nieuws geworden. Naast protestwinkelen via de etalageruiten speelt ook beeldenstormen daarbij een niet onbelangrijke rol. Op zich niet zo’n wonder, want er is geen beeld zo bont of er is wel een vlekje aan. Zo’n beetje alles wat vroeger een steunpilaar van de gevestigde orde was, kan tegenwoordig het beklaagdenbankje in wegens racisme, homofobie, uitbuiting, vrouwonvriendelijkheid of alle vier.
Wat te doen met deze symbolen van een fout verleden? Bordjes met de vermelding dat deze of gene een stuk verdriet was helpen niet: voordat er een compromis over de tekst is heeft het protest het standbeeld al omvergehaald. Een QR-code die verwijst naar een uitgebreid internet-document over de historische figuur in kwestie? Waarschijnlijk ook onvoldoende effectief: de protesteerders zullen roepen dat het beeld er dan toch maar staat en voor je het weet gaan J.P. Coen, Michiel de Ruijter of wie dan ook alsnog tegen de vlakte.
Op zich is dat niet verwonderlijk in een wereld, waarin zo’n beetje iedereen de spil is in zijn eigen universum. Er is nog maar weinig ruimte voor het besef dat andere tijden andere normen hebben: mijn mening, mijn woede en mijn sores zijn maatgevend, dus zo moeten anderen er ook over denken of gedacht hebben. Die attitude luidt natuurlijk wel het faillissment in van de geschiedenis zoals wij die kennen, dus wellicht moeten we daarom ook maar te rade gaan bij de procedures voor failliete banken. Doorgaans worden daarbij de contanten gered en alle oninbare schulden in één pot gestopt. Die heet dan “Bad Bank” en blijft op de verliezen zitten tot het niet langer nodig is; de geredde bank kan lekker doorleven en nieuwe schulden maken zonder last te hebben van de oude.
Datzelfde zouden we moeten doen met al die controversiële standbeelden: uit het stadsbeeld verwijderen en allemaal tentoonstellen in een soort bad bank voor beelden – een Heldenhortus (ingang rechts) of Ploertenpark (ingang links).
Omwille van de nuance kan elk beeld worden voorzien van een videopresentatie of QR-code met internetpagina(‘s) waarin de helden- of euveldaden van de historische figuur in kwestie worden toegelicht. Bij voorkeur met verschillende versies van die daden: tenslotte zijn feiten “ook maar een mening”, en de werkelijkheid wordt in een democratie door de meerderheid bepaald.
Laten we daarom vooral bijhouden hoe vaak welke presentaties worden bekeken. Dan weten we hoe “de mensen in het land” hun verleden willen zien. Wel zo handig voor de volgende versie van de canon van de Nederlandse geschiedenis. Want als het bij de geschiedenis niet langer draait om alle feiten, maar alleen om de feiten die in de mode zijn, moet je die mode natuurlijk wel op de voet bljven volgen. Dat heeft ook het voordeel dat je altijd het welgevalligste plaatje van jezelf kunt laten zien, en je het verleden naar believen kunt inkleuren.
Nu het heden en de toekomst nog.
